Wat is een houten spatel?
Een houten spatel is een veelzijdig keukengereedschap gemaakt van massief hout, zoals esdoorn, eik of beukenhout. De spatel heeft een plat en lang handvat met een platte en brede kop. Echter, varieert de kop wel van rechthoekig tot rond. De vorm is afhankelijk van het doel waarvoor je de spatel kunt gebruiken. Je kunt ze gebruiken voor een variatie aan taken, zoals roeren, draaien en schrapen. Het gladde, niet-reactieve oppervlak maakt ze ideaal voor het gebruik in verschillende pannen en potten, waaronder ook anti-aanbakpannen.
Waarom zou je houten spatels kopen?
Het aanschaffen van een houten spatel brengt veel voordelen met zich mee, die bijdragen aan de kwaliteit van je gerechten, maar ook de levensduur van ander keukengerei. Hieronder lichten we een aantal voordelen toe.
Veelzijdigheid
Houten spatels kunnen gebruikt worden voor allerlei taken omtrent bakken en koken. Zo kun je ze gebruiken om te roeren in sauzen, om pannenkoeken om te draaien, maar ook om voedsel te serveren.
Hittebestendigheid
Een fijn kenmerk aan houten spatels is dat ze hittebestendig zijn, in tegenstelling tot andere materialen die niet of minder goed tegen hoge temperaturen kunnen. Hierdoor zijn deze spatels ook geschikt voor het gebruik in een wokpan die erg warm is.
Niet-reactief
Houten spatels zijn niet-reactief. Dit wil zeggen dat er geen chemische reacties plaats kunnen vinden die het eten beïnvloeden. Dit is handig als je bijvoorbeeld veel kookt met zure ingrediënten.
Bescherming van kookgerei
Houten spatels zijn ook te gebruiken in pannen met een anti-aanbaklaag, want ze beschadigen kwetsbare oppervlakten niet. Ze voorkomen krassen en slijtage, waardoor pannen en kommen langer mee kunnen gaan.
Duurzaamheid
Als je houten spatels goed verzorgt, kunnen ze jarenlang meegaan. Het is dan wel van belang dat je ze altijd met de hand afwast en niet in de vaatwasser doet, want anders kunnen ze breken. Bovendien is het regelmatig oliën van de spatel ook slim om de levensduur te verlengen.
Houten spatel kopen? Hier moet je rekening mee houden
Er zijn enkele belangrijke factoren die je in overweging moet nemen bij het kopen van houten spatels. Hieronder zullen we de belangrijkste factoren voor je toelichten.
Houtsoort
Niet alle houtsoorten zijn even geschikt als spatel. Je kunt het beste kiezen voor spatels gemaakt van hardhout, zoals esdoorn, eik of beuken. Deze soorten gaan lang mee en zijn bestand tegen splijten.
Lengte en vorm
Overweeg de lengte en vorm van de spatel kop, afhankelijk van het doel waarvoor je ze wilt gebruiken. Een spatel die wat langer is, is handig voor een diepere pan, maar een spatel met brede kop, is weer erg handig voor het omkeren van voedsel.
Onderhoud
Houten spatels vereisen regelmatig onderhoud, zodat ze zo lang mogelijk mee kunnen gaan. Dit houdt in dat ze af en toe geolied moeten worden, zodat het hout niet uitdroogt en een mooie glans behoudt.
Hittebestendigheid
Hoewel de meeste houten spatels geschikt zijn voor het gebruik bij hoge temperaturen, is het verstandig om dit van tevoren te controleren in de gebruikershandleiding.
Handvat
Let goed op wat voor handvat de houten spatel heeft. Een spatel met goede grip is van belang voor gemakkelijk gebruik.
Welke verschillende soorten houten spatels zijn er?
Houten spatels zijn te vinden in verschillende vormen, maten en soorten hout, ieder ontworpen voor specifieke taken. Hieronder hebben we een lijstje van de meest voorkomende houten spatels.
Platte spatel
Een houten platte spatel heeft een rechthoekige kop en is ideaal om vlees of vis mee te keren, maar ook om stijfgeslagen eiwit door beslag heen te spatelen.
Ronde spatel
Deze spatel heeft een ronde kop en een lang uiteinde, waardoor je er makkelijk mee kunt roeren in een pan, zonder last te krijgen van de hitte. Daarnaast is deze spatel ook geschikt om bijvoorbeeld je salade mee te roeren.
Flip spatel
De houten flip spatel lijkt op een normale spatel, maar heeft een bredere kop en een schuine rand. Met de schuine rand is het makkelijk om delicaat eten zoals pannenkoeken en eieren om te draaien. Bovendien kan deze spatel ook gebruikt worden om eten te serveren.
Schuimspaan
Een houten schuimspaan is een houten spatel met gaten in de kop. Hiermee kan je eten uit hete vloeistoffen scheppen, zoals schuim uit een bouillon verwijderen. De perforaties zorgen ervoor dat vloeistoffen er doorheen kunnen, terwijl het voedsel op de spatel blijft liggen.
Houten spatel met gleuven
Een houten spatel met gleuven heeft een platte kop met uitsparingen of gleuven erin, waardoor overtollige vloeistoffen afgevoerd kunnen worden als je eten omdraait of serveert. Ideaal voor als je bijvoorbeeld vis bereid of bacon wilt serveren.
Houten spatel met punt
Deze spatel heeft vaak een ronde kop met een punt aan 1 kant. Hierdoor kan je eenvoudig dikkere sauzen mengen. De punt is bedoeld zodat je makkelijk in de hoeken van de pan kunt komen. Deze spatel wordt ook wel houten risottolepel genoemd.
Wat is beter? Een houten spatel of een siliconen spatel?
Het debat over welke spatel beter is, houten of siliconen, blijft in de culinaire wereld voortduren. Beide hebben hun eigen voordelen en geschiktheid voor specifieke taken. Het is van belang om te begrijpen wanneer je de ene boven de andere zou moeten kiezen.
Houten spatel
Voordelen:
- Hittebestendig: Houten spatels kunnen goed tegen hoge temperaturen, waardoor je ze in allerlei gerechten kunt gebruiken, van wokgerechten tot risotto's.
- Niet-reactief: Houten spatels hebben geen chemische reactie met eten, waardoor je ze zelfs kunt gebruiken met zure ingrediënten.
- Geschikt voor anti-aanbakpannen: Houten spatels kunnen gebruikt worden in anti-aanbakpannen zonder dat de pan beschadigd.
- Natuurlijke uitstraling: Hout straalt warmte uit en het past goed in een traditionele of rustieke keuken. Het voegt natuurlijke schoonheid toe aan je keukengerei.
- Milieuvriendelijk: Houten spatels zijn biologisch afbreekbaar en daardoor niet schadelijk voor het milieu.
Nadelen:
- Vereist onderhoud: Houten spatels moeten regelmatig geolied en schoongemaakt worden met de hand, want ze mogen niet in de vaatwasser.
- Kan barsten of splijten: Bij onjuist gebruik van de houten spatel, zoals langdurige blootstelling aan water, kan het hout gaan barsten of splijten.
Siliconen spatel
Voordelen:
- Flexibel: Siliconen spatels zijn soepel en kunnen dus goed de laatste restjes uit en pan schrapen.
- Hittebestendig: Siliconen spatels zijn vaak bestand tegen zowel koude als warme temperaturen. Je hoeft je dus geen zorgen te maken dat het smelt.
- Non-stick materiaal: Spatels van siliconen hebben een anti-aanbaklaag, waardoor eten ook niet snel zal blijven plakken aan de spatel.
- Vaatwasserbestendig: De meeste siliconen spatels kunnen in de vaatwasser, waardoor schoonmaken nog makkelijker wordt.
- Geschikt voor anti-aanbakpannen: Siliconen spatels zijn zacht en flexibel qua materiaal, waardoor ze je pannen en kommen niet aan zullen tasten.
Nadelen
- Minder stevig en duurzaam: Siliconen spatels zijn wat kwetsbaarder dan andere materialen. Zodra je bijvoorbeeld eten uit een blender wilt halen en je langs de mesjes gaat, is de kans mogelijk dat het materiaal beschadigt.
- Absorbeert geur of smaak: Indien je sterke smaken of geuren gebruikt, kan het gebeuren dat deze blijven 'hangen' in de spatel, ondanks goed schoonmaken.
Zoals je hierboven kan zien in de vergelijking hebben houten en siliconen spatels voor- en nadelen, maar welk materiaal het beste is, blijft toch een persoonlijke keuze. Ga je de spatel gebruiken op extreem hoge temperaturen en vind je hittebestendigheid belangrijk of ben je op zoek naar een spatel die makkelijk te onderhouden is? In het eerste geval kan je kiezen uit beide en in het tweede geval past de siliconen spatel misschien weer beter bij je. Maak dus een keuze op basis van waarvoor je de spatel wilt gaan gebruiken.